Regelgeving couperen update

09-08-2019 Update bericht van 12-07-2019

Het couperen bij honden van een gedeelte van de staart of het bijsnijden van de oren is in Nederland verboden. Hiervoor had de Raad van Beheer regels opgenomen in het Kynologisch Reglement. 

Tijdens de Algemene Vergadering van 22 juni 2019 is het besluit genomen om alle regels met betrekking tot het couperen van de oren en de staart vanaf 1 augustus 2019 uit het Kynologisch Reglement (KR) te schrappen.

De achterliggende gedachte daarbij is dat de wet natuurlijk altijd geldt en de regels uit het KR verwarring kunnen scheppen doordat ze niet geheel in lijn zijn met die wet. Dat wil de Raad van Beheer voorkomen. 

De Raad van Beheer heeft wel begrepen dat de overheidsregels vragen oproepen. Zelf hebben we ook een aantal vragen aan de Rijksdienst voor ondernemend Nederland (RVO) gesteld. 
Uit de antwoorden van RVO kunnen we de volgende regels destilleren: 

• In Nederland mag een hond niet aan de oren of de staart gecoupeerd worden.
• In Nederland mogen gecoupeerde honden niet aan shows en andere evenementen deelnemen.
• In sommige andere landen is het couperen van (een deel van) de staart wel toegestaan. Honden uit die landen mogen in Nederland niet deelnemen aan shows, wedstrijden e.d..
• Het verhandelen van gecoupeerde honden is verboden.
• In het buitenland geboren honden – ongeacht of couperen daar is toegestaan – die naar Nederland worden geïmporteerd, worden per geval bekeken. Uitgangspunt hierbij is dat er van omzeiling van de Nederlandse regels geen sprake mag zijn.
• Ten aanzien van het buitenland wordt geen onderscheid gemaakt tussen EU-lidstaten of niet-lidstaten.
• De regels gelden sinds 1 december 2016.
• De handhaving door de LID vindt met name plaats ten aanzien van shows, wedstrijden e.d..
• Vooralsnog wordt er een uitzondering gemaakt voor honden die door een medische noodzaak gecoupeerd zijn.

RVO baseert dit standpunt op een uitspraak van december 2016 van het College van Beroep voor bedrijfsleven (CBb) en zegt daarover dat dit college toen heeft bepaald dat dieren die zijn gecoupeerd na 1 december 2016niet meer toegelaten mogen worden op een tentoonstelling of wedstrijd. Ook niet als het couperen in een ander land is gebeurd. Daarnaast mag ook de eigenaar van een hond die na 1 december 2016 is gecoupeerd deze niet meer inschrijven voor een tentoonstelling of wedstrijd.

De wet

Het coupeerverbod is geregeld in de artikelen 2.8, 2.15 en 2.15 van de Wet Dieren: 

Artikel 2.8: 

1. Het is verboden: a. lichamelijke ingrepen te verrichten (...)

2. Het verbod, bedoeld in het eerste lid, is niet van toepassing ten aanzien van:  a. lichamelijke ingrepen waarvoor een diergeneeskundige noodzaak bestaat(...) ;

Artikel 2.15: 

(…)

5. Het is verboden deel te nemen aan wedstrijden met dieren waarbij een bij artikel 2.8 verboden lichamelijke ingreep is verricht. 

(…)

7. Het is verboden dieren waarbij een bij artikel 2.8 verboden lichamelijke ingreep is verricht, tot een wedstrijd toe te laten.

 

Artikel 2.16:

3. Het is verboden deel te nemen aan tentoonstellingen of keuringen met dieren waarbij een bij artikel 2.8 verboden lichamelijke ingreep is verricht. 

4. Het is verboden dieren waarbij een bij artikel 2.8 verboden lichamelijke ingreep is verricht, tot een tentoonstelling of keuring toe te laten. 

De uitspraak van het College van Beroep voor bedrijfsleven (CBb)

De vraag is of de interpretatie van RVO van de uitspraak van het CBb klopt. Het ging hier om een geschil over het toelaten van aan de staart gecoupeerde paarden op een tentoonstelling. Één paard werd daaruit gepikt en dat betrof een Nederlands paard  van een Nederlandse eigenaar, welk paard naar Frankrijk werd gebracht en daar zonder medische noodzaak gecoupeerd werd door een dierenarts, omdat de eigenaar trekpaarden met een gecoupeerde staart mooier vond en hier een legale weg dacht te hebben gevonden om het coupeerverbod in Nederland te omzeilen. Cruciaal was in deze zaak dat het ging om ontduiking van het coupeerverbod door een Nederlander met een Nederlands paard. 

In de uitspraak van het CBb wordt de Memorie van Toelichting van de Wet Dieren aangehaald:
"Er zij op gewezen dat de verboden van dit artikel tevens van toepassing zijn wanneer bij een dier in een ander land dan Nederland een op grond van artikel 2.8 illegale ingreep is verricht, mits de verrichte ingreep in het desbetreffende land ook verboden is. De verboden van dit artikel zijn evenwel niet van toepassing ingeval het een ingreep betreft die in een andere EU lidstaat is verricht en naar het recht van die lidstaat is toegestaan. Anders zou er strijd zijn met het gemeenschapsrecht. Dit blijkt uit een eerdere uitspraak van het College van beroep voor het bedrijfsleven van 26 juni 2002 (NJB 2002, nr. 11) waarin uitleg werd gegeven aan de reikwijdte van het in de Nederlandse wet opgenomen coupeerverbod. 

Het CBb concludeert dat de situatie van deze casus niet gelijk kan worden gesteld aan een dier dat aantoonbaar een band heeft met een andere EU-lidstaat en aldaar rechtmatig en niet in strijd met enig verbod is gecoupeerd.

Over de datum van 1 december 2016 zegt het CBb dat het verbod niet noodzakelijk is met het oog op het welzijn of gezondheid van dieren die reeds voor 1 december 2016 zijn gecoupeerd.

Komende wetgeving

De Minister van LNV en de Tweede Kamer vinden dat gecoupeerde dieren, ook als zij uit een land afkomstig zijn waar couperen nog is toegestaan, niet toegelaten zouden moeten worden op evenementen. De Minister heeft aangekondigd voornemens te zijn om het coupeerverbod in aanvullende wetgeving duidelijk en eenduidig te gaan regelen om aan alle onduidelijkheid hierover een eind te maken. De intentie van de Minister is dat deze aanvullende wetgeving per 1 januari 2020 van kracht wordt. Nieuw daarbij is, dat aangekondigd werd dat ook dieren, die om medische redenen gecoupeerd zijn, zullen worden uitgesloten van deelname aan tentoonstellingen, wedstrijden enz.

Conclusie 

Ofschoon er vraagtekens gezet kunnen worden bij de interpretatie van de uitspraak van het CBb door RVO, is het niet ondenkbaar dat via de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit (NVWA) de komende periode het coupeerverbod gehandhaafd zal worden. Zowel de organisatie als de deelnemer loopt dus een risico dat de NVWA tot handhaving zal overgaan en een waarschuwing, boete of last onder een dwangsom zal opleggen. Dit betekent dat zowel de deelnemers als de organisatie daarbij een eigen risicoafweging zullen moeten maken of men inschrijft respectievelijk deelnemers met aan de staart gecoupeerde honden uit landen waar dat (nog) is toegestaan zal toelaten.

Voor verdere informatie verwijzen we graag naar de website van RVO: informatie over ingrepen bij dieren.